Na podstawie §4 oraz §6 Statutu Osiedla Saska Kępa stanowiącego załącznik do Uchwały Nr 192/XL/2022 Rady Dzielnicy Praga Południe m.st. Warszawy z dnia 5 kwietnia 2022 r. w sprawie Statutu Rady Osiedla Saska Kępa, uprzejmie proszę o odpowiedź na niniejszą interpelację.
Stan faktyczny
W Warszawie rozpoczął się już sezon na koszenie traw: dotyczy to terenów miejskich, dzielnicowych, spółdzielczych, wspólnotowych, i prywatnych. O stosowaniu nowych, dostosowanych do zmian klimatu standardów koszenia informuje Zarząd Zieleni Warszawy. Mieszkańcy zainteresowani są wytycznymi jakimi kierują się inni zarządcy terenów zielonych na Saskiej Kępie.
Jak pisze w swoich komunikatach ZZW, trawniki należy kosić kilka razy w sezonie, aby uniknąć sytuacji, w której źdźbła traw są już suche i zdrewniałe, a jednocześnie w niektórych miejscach bujnie rozwinięta zieleń „kładzie się” pod swoim ciężarem. Tak zaniedbana trawa może zgnić. Celem niniejszej interpelacji nie jest sugerowanie, że na terenie Saskiej Kępy należy niemalże zupełnie i wszędzie zrezygnować z koszenia. Jednocześnie mieszkańcy jak co roku wyrażają zaniepokojenie zbyt częstym, zbyt wczesnym, i zbyt intensywnym (chodzi o wysokość skoszonej trawy) koszeniem na naszym osiedlu. Zanim lato i wysokie temperatury rozkręcą się w tym roku na dobre, chcielibyśmy doprecyzować kilka kwestii związanych z tym tematem.
Kontekstem dla naszych pytań, niech będą następujące fakty:
- ZZW rekomenduje powstrzymanie się od koszenia w okresach suszy i wysokich temperatur. Różnica pomiędzy temperaturą świeżo skoszonego “do ziemi” ścierniska a temperaturą relatywnie wysokiej trawy w dni upalne może sięgać nawet 10 stopni Celsjusza.
https://jaw.pl/2021/07/niekoszone-trawniki-okiem-kamery-termowizyjnej/ - Raport IMGW-PIB “Klimat Polski 2021” podaje:
Analiza serii historycznych pokazuje, że od 1851 roku temperatura powietrza w wybranych dużych miastach Polski wzrosła w zakresie od 1,4°C do 2,3°C. Należy podkreślić, że w ciągu ostatnich 40 lat tempo wzrostu temperatury w dużych aglomeracjach miejskich istotnie się zwiększyło.
IMGW, “Fale upałów w 2022 roku i latach ubiegłych”:
W latach 1991-2020 średnia liczba dni upalnych w roku (powyżej 30°C) w Warszawie wynosiła 10 dni, a w roku 2022 – 19 dni. - W publikacji Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, “Miejska wyspa ciepła w Warszawie” czytamy, że Miejska Wyspa Ciepła (MWC) ma negatywny wpływ na zdrowie mieszkańców, szczególnie osób starszych, cierpiących na choroby przewlekłe, choroby układu krążenia. MWC jest najdotkliwsza nocą zaburzając sen mieszkańców i wpływając na ich zdrowie. Autorzy zalecają między innymi następujące działania adaptacyjne wobec zjawiska MWC, które w obliczu zmian klimatu będzie się nasilać:
– wprowadzenie programów edukacyjnych na różnych szczeblach kształcenia, uświadamiających istotę i konsekwencje miejskiej wyspy ciepła dla zdrowia i jakości życia mieszkańców. Wśród ogółu mieszkańców można wyróżnić kilka grup osób, które w sposób szczególny należy objąć działaniami edukacyjnymi. Są to, m.in planiści miejscy i urzędnicy odpowiedzialni za kształtowanie przestrzeni miejskiej, oraz zarządy i członkowie spółdzielni mieszkaniowych. - Strategia adaptacji do zmian klimatu dla m.st. Warszawy do roku 2030 z perspektywą do roku 2050: MIEJSKI PLAN ADAPTACJI. Opcje adaptacji, Pakiet 1: Ciepło – składający się z rekomendacji mających na celu przeciwdziałanie zwiększonej umieralności ludzi w okresach upału oraz ograniczenie miejskiej wyspy ciepła. Jeden z punktów Pakietu 1: Ciepło, to stosowanie metod pielęgnacji zieleni niezakłócających funkcji roślin, polegającej na obniżaniu temperatury otoczenia. W innych miejscach, miejski plan adaptacji zaleca podjąć działania obniżające dotkliwość ekstremalnych zjawisk atmosferycznych dla zdrowia i życia mieszkańców. W Pakiecie 5: Zieleń, czytamy, ważną opcją adaptacji do zmian klimatu jest odpowiednia pielęgnacja zielonej infrastruktury przed i podczas okresów suchych. I ważny Pakiet 0: Świadomość, w którym zaleca się prowadzenie spójnych kampanii informacyjnych w zakresie zmian klimatu, w tym zagrożeń i adaptacji do tych zmian.
Trawniki są dużo bardziej problematyczne w utrzymaniu niż rośliny okrywowe, krzewy i drzewa. Krzewy i drzewa w przeciwieństwie do trawy dają cień, będąc dzięki temu dużo bardziej efektywnymi w obniżaniu temperatury otoczenia. Nie wszystkie trawniki służą rekreacji mieszkańców. Niektóre trawniki mogłyby zostać z korzyścią dla wszystkich przekształcone (przynajmniej częściowo) w inne tereny zielone (rośliny okrywowe, krzewy, drzewa, łąki).
Pytania
- Jakimi standardami koszenia trawników posługują się odpowiednie wydziały i jednostki Urzędu Dzielnicy?
- Jeśli takie standardy istnieją, to czy były aktualizowane w ciągu ostatnich lat?
- Czy Urząd Dzielnicy, zgodnie z zaleceniami przytoczonymi w części “Stan faktyczny”, planuje edukować i informować wspólnoty i spółdzielnie o ryzykach dla zdrowia mieszkańców związanych z Miejską Wyspą Ciepła i nasilaniem tego zjawiska poprzez zbyt intensywne koszenie traw?
- Czy Urząd Dzielnicy byłby gotowy przygotować standardy utrzymania trawników zgodne z miejską strategią adaptacji do zmian klimatu i rozesłać je do spółdzielni i wspólnot działających na Saskiej Kępie?
- Czy Urząd Dzielnicy mógłby przygotować zalecenia dla spółdzielni i wspólnot dotyczące adaptacji do zmian klimatu, które informowałyby o przewadze innej niż trawnik zieleni (rośliny okrywowe, krzewy, drzewa) w regulowaniu temperatury i odporności na ekstremalne zjawiska pogodowe?